تأثیر دما و مدت زمان قرار دادن بذور در دما‌های مختلف بر خصوصیات جوانه‌زنی بذر جو

چکیده مقدمه: دما و رطوبت از عوامل اصلی جوانه‌زنی بذر بوده که سرعت جوانه‌زنی بذرهای فاقد خواب را تعیین می­کنند. لذا این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر دما و مدت زمان قرار دادن بذور در دما‌های مختلف بر خصوصیات جوانه‌زنی بذر جو رقم خرم اجرا شد. مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشگاه گنبد کاووس در سال 1393 انجام شد. تیمار‌های آزمایش شامل دامنه دمایی در چهار سطح (25، 30، 35 و 40 درجه سانتی‌گراد) و مدت زمان قرار دادن بذور در آون در چهار سطح (24، 48، 72، 96 ساعت) بودند. صفات مانند مجموع وزن‌تر و خک گیاهچه‌ها، ریشه‌چه‌ها و بذور جوانه‌زده، طول گیاهچه، طول ریشه‌چه و همچنین شاخص‌های جوانه‌زنی اندازه‌گیری شدند. نتایج: نتایج نشان داد که اثر دما و اثر متقابل دما و مدت زمان قرار دادن بذور در آون بر درصد جوانه‌زنی، درصد جوانه‌زنی در روز، شاخص جوانه‌زنی، شاخص سرعت جوانه‌زنی و سرعت جوانه‌زنی بذر جو رقم خرم معنی‌داری بود؛ ولی مدت زمان قرار دادن بذور جو در آون به‌جز در شاخص سرعت جوانه‌زنی بر سایر خصوصیات جوانه‌زنی تأثیر معنی‌داری نداشت. در این تحقیق با توجه به مقایسه میانگین اثر متقابل دما و مدت زمان؛ بهترین درصد جوانه‌زنی، درصد جوانه‌زنی در روز، شاخص جوانه‌زنی، شاخص سرعت جوانه‌زنی و ضریب سرعت جوانه‌زنی بذور جو به تیمار دمای 30 درجه سانتی‌گراد و مدت زمان 24 ساعت قرار دادن در آون اختصاص داشت. نتیجه‌گیری: مطابق نتایج، افزایش دما از 30 درجه سانتی‌گراد به بالا و هم‌چنین افزایش مدت زمان قرار گرفتن بذور در دماهای مختلف از 24 ساعت به بالا باعث کاهش شاخص‌های جوانه‌زنی شد، که حاکی از اثر تنش‌های محیطی (دما) در کاهش سرعت جوانه‌زنی بذور جو می‌باشد. واژه‌های کلیدی: دما، زمان، شاخص‌های جوانه‌زنی، جو